Ben Kimim?

Herkes en az olsun bir kez kendisine bu soruyu sorma cesareti göstermiş olmalıdır. Aslında herkes için farklı şeyler ifade eden bir konunun üzerinde hangi sensin?




İnsanlık tarihi boyunca, şu iki sözcük şairleri boş sayfaya, filozofları agoraya ve arayış içindekileri kahinlere yöneltti: ''Ben kimim?''.
Apollo tapınağı'na kazınmış antik Yunan aforizması olan ''Kendini bil''den, The Who'nun rock marşı ''Sen kimsin?''e filozoflar, psikologlar, akademisyenler, bilim insanları, sanatçılar, teologlar ve politikacıların hepsi kimlik konusunu ele aldılar. Ortaya koyduğu hipotezler çok çeşitli ve fikir birliğinden yoksunlar, halbuki bunlar akıllı, yaratıcı insanlar, öyleyse doğru cevabı bulmanın nesi bu kadar zor olabilir ki?

Zorluklardan biri kesinlikle karmaşık bir kavram olan kimliğin sürekliliğinde yatıyor. Hangi sen kimdir? Bugün olduğun kişi mi? Beş yıl önceki mi ? 50 yıl sonra kim olacağın mı ? Ve ne zaman ''ben''im? Bu hafta mı? Bugün mü? Şu saat mi? Ve hangi yönün ''sen''sin? Fiziksel vücudun musun ? Duygu ve düşüncelerin misin? Davranışların mısın?



Soyut mantığın bulanık sularında yolunu bulmak zor bir iş; bu yüzden Yunan tarihçi Plutarch'ın bu karmaşıklığı göstermek için bir geminin hikayesini anlatması tam yerinde olsa gerek. Nasıl ''ben''sin?
Hikaye şöyle:Theseus, Atina'nın efsanevi kurucu kralı Girit'teki kötü Minotaur'u(yarı insan yarı boğa canavar)tek başına öldürüp bir gemi ile eve dönmüştü. Bu kahramanca zaferi şereflendirmek için Atinalılar 1000 yıl boyunca gemiyi titizlikle limanda tuttular ve her yıl onun yolculuğunu tekrarladılar. Geminin bir parçası ne zaman eksilse veya zarar görse, aynı materyalden yapılmış tıpatıp aynı bir parçayla değiştirilirdi, ta ki hiç orjinal parça kalmayana dek. Plutarch, Thesesus'un Gemisi'nin kişiliğin sürekliliği etrafında dönen felsefi paradoksun bi örneği olduğuna dikkat çekmişti.  Bir şeyin her parçası değiştirilir de nasıl hala aynı şey olarak kalır. Şimdi iki tane gemi hayal edelim.




Theseus'un Atina'da demirlediği gemi, A gemisi ; ve 1000 yıl sonra Atinalılar tarafından kullanılan gemi, B gemisi. Basitçe sorumuz şu: A, B'ye eşit midir? 
Bazıları 1000 yıl içinde yalnızca bir tane Theseus'un Gemisi olduğunu ve üstündeki değişiklikler zaman içinde yapıldığından hiç bir noktada o efsanevi gemi olmaktan çıkmadığını söyleyecektir. Hiçbir ortak noktaları olmasa da iki gemi sayısal olarak, yani bir tane ve farksız, tıpatıp aynıdır, böylece A B'ye eşittir. Ama diğerleri de Theseus'un asla B gemi'sine  ayak basmadığını ve onun varlığının, Theseus'un Gemisi'nin esas niteliksel özelliklerinden birisi olduğunu savunabilirler. O olmadan yaşayamaz. Yani iki gemi sayısal olarak tıpatıp aynı olsa da niteliksel olarak aynı değildirler. Yani A,B'ye eşit değildir. Peki bunun sizinle ne alakası var?
Aynı Theseus'un Gemisi gibi siz de sürekli değişen parçaların bir derlemesisiniz: Fiziksel vücudunuz, aklınız , duygularınız ve hatta esprileriniz bile sürekli değişiyor, ama yine de inanılmaz ve bazen mantıksız bir şekilde siz de aynı kalıyorsunuz. Bu,  ''Ben kimim?'' sorusunun bu kadar karmaşık olmasının nedenlerinden bir tanesi. Ve bu soruyu cevaplayabilmek için, sizden önceki bir sürü mükemmel beyin gibi dipsiz, felsefi paradoks okyanusuna dalmaya istekli olmanız gerek. 

Yorumlar

İlginizi Çekebilir

Lalelerin Çılğınlığı

Yanlış Cevap Tercihi: İnsanlığın En Büyük Problemi